Foreks – Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafındansahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunda son dönemde otomobil piyasasında yaşanan değişimler incelendi.
Rapora göre Temmuz ayında otomobil talep endeksi Haziran ayına kıyasla yüzde 30,9; geçen yılın Temmuz ayına kıyasla da yüzde 5,7 daha yüksektir. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen ‘satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı’ ise 4,6 puan azalarak yüzde 19,5 olmuştur. Bu göstergenin detayları incelendiğinde hem ilan sayısının hem de satılan otomobil sayısının arttığı görülmektedir. Otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan ve satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren ‘kapatılan ilan yaşı’ da geçen aya kıyasla 1,8 gün uzayarak 25,6 gün oldu.
Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor
Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatının 13 aydır düştüğü görülüyor (Şekil 1-üst panel). Temmuz ayında reel fiyat endeksi Haziran’a kıyasla yüzde 4,1 azalarak 164,8 olmuştur. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da düşmektedir (Şekil 1-alt panel). 2023 Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan artış oranı takip eden aylarda sürekli azalarak 2024 Haziran’da yüzde -41,4’e gerilemiştir.
Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
Kaynak:sahibinden.com, Betam
Ortalama otomobil fiyatında ılımlı azalış
Ortalama otomobil fiyatları bir önceki aya kıyasla bir miktar düşmüştür (Şekil 2). Haziran’da 871 bin 156 TL olan ortalama otomobil fiyatı Temmuz’da 862 bin 232 TL olmuştur (Şekil 2 -Üst panel). Otomobil fiyatlarındaki yıllık değişim oranındaki düşüş de devam etmektedir. Ortalama otomobil fiyatı bir önceki yıla kıyasla Haziran’da yüzde 0,6 artmasına rağmen Temmuz’da yüzde 4,6 azalmıştır (Şekil 2- Alt panel).
Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
Kaynak:sahibinden.com, Betam
2023 Kasım – 2024 Mart arasında sürekli artan otomobil talep endeksi 2024 Nisan’da uzun süren bayram tatili sebebiyle belirgin bir düşüş göstermişti. Talep endeksi Nisan ayının aksine Mayıs’ta yükselse de, Haziran’daki diğer uzun bayram tatili sebebiyle belirgin bir düşüş göstermiştir. Temmuz’da ise otomobil talep endeksinde büyük çapta yükseliş meydana gelmiştir. Otomobil talep endeksi bir önceki aya kıyasla yüzde 30,9, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 5,7 yüksektir. Bu yükselişte bayram tatili sebebiyle ertelenmiş otomobil talebinin ortaya çıkmasının ve Avrupa Birliği’nin yeni zorunlu araç güvenlik özellikleri kısıtlarını açıklamasının ardından otomobil firmalarının başlattığı kampanyaların etkili olduğu görülmektedir. (Şekil 3)
Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)
Kaynak:sahibinden.com, Betam
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı arttı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 4,6 puan artarak yüzde 19,5 olmuştur. Bu artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 4,6; satılan otomobil sayısının ise yüzde 36,7 yükseldiği görülmektedir. (Şekil 4)
Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Alt panel)
Kaynak:sahibinden.com, Betam
Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan ‘kapatılan ilan yaşı’ geçen ay olduğu gibi uzamıştır. 2024 Temmuz verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 1,8 gün uzayarak 25,6 gün olmuştur. (Şekil 5)
Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)
Kaynak:sahibinden.com, Betam
